بی اعتنایی دولتیها به پروژه بینالمللی «ایران مال»
طی دو روز گذشته، رئیس جمهور ترکیه برای افتتاح فرودگاه جدید استانبول، حدود یکصد نفر از روسای جمهور و مقامات سیاسی بلند پایه جهان را دعوت کرد و این دریغ را همچنان زنده نگهداشت که چرا رئیس جمهوری ایران اسلامی، وزاری دولت یا معاونان ایشان، در مراسم رونمایی از «ایران مال» به عنوان یکی از پنج مال برتر جهان، شرکت نکردند؟ در حالی که روزانه برای افتتاح یک پل معمولی، کاروانهای دولتی گسیل میشوند.
به گزارش ایران اکونومی، در طول تاریخ، بازار در فرهنگ ایرانی و البته در فرهنگ بسیاری از ملتها صرفا جایی برای خرید و فروش کالا چه به صورت خرده فروشی یا به صورت عمده فروشی نبوده است. بلکه بازار در فرهنگ ایرانی مجموعهای دارای هویت است که علاوه بر تجارت و خرید و فروش، هویت اجتماعی و مدنی نیز دارد به نحوی که در طول تاریخ، بازار در متن تحولات اجتماعی و سیاسی قرار داشته است.
از سوی دیگر در فرهنگ تمام ملل، بازار علاوه بر تامین مایحتاج روزانه مردم، جایی برای تفریح و وقت گذراندن خانوادهها نیز به شمار میآمده و بخشی از سنت فرهنگی و گردشگری ایرانیان محسوب میشده است. تاریخچه بازار با شکلگیری شهرنشینی در ایران همزمان است و به حدود ده هزار سال پیش باز میگردد. در تمام دورههای سیاسی و اجتماعی ایران از دوره هخامنشی تا ساسانیان و بعد از اسلام شاهد گسترش تأثیرات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بازارها و ایجاد معماری فاخر با کارکردهای مختلف در سطوح صنوف بهرهبرداران و ارتباط این مجتمعهای عظیم تجاری با امکانات رفاهی و تفریحی بودهایم.
اما آنچه امروز از بازارهای قدیمی در ایران باقی مانده است و هنوز نیز با همان کارکرد قدیمی حیات دارد بیشتر متعلق به دوران صفویه به بعد است. در این دوره بازارهای شهرهای بزرگی مانند اصفهان، تبریز، مشهد، قزوین و شیراز به شدت گسترش یافته و در کنار راستههای قدیمی و شماری از کاروانسراها، حمامها، مدارس علمیه، خانقاهها و امکانات تفریحی مثل پارکها و زمین چوگان احداث شده است. بازار تهران و تبریز نمونهای از همین سنت ایرانی است.
وجود قهوهخانهها و نقال خانهها و همچنین امکانی برای شعرخوانی و اجرای موسیقی همواره بخشی از هویت بازارهای ایرانی است. نمونه بازار این امر را میتوان در میدان نقش جهان اصفهان مشاهده کرد. میدان نقش جهان اصفهان که هنوز با همان کارکردهای روزهای اول پویا و زنده است، نمونه خوبی برای تعریف پدیدهای است این روزها «مال» نامیده میشود.
مدرنتیه و گذار از بازار به «مال»
مدرنتیه پدیدهای بود که تمام شئون زندگی بشر را دست خوش تحول کرد. یکی از پیامدهای مدرنتیه، بزرگ شدن ابعاد شهرها بود. به نحوی که مفهوم «ابرشهرها» جایگزین شهرهای سنتی شد. وسعت یافتن شهرها امکان تمرکز همه فعالیتهای تجاری در یک محدوده مشخص از شهرها را از میان برد.